Een multifocale implantlens crëeert verschillende focuspunten waarbij naast vertezicht ook tussen- en leeszicht mogelijk wordt. De optische principes van deze lenzen zijn totaal verschillend van multifocale brillen.
Diffractieve lenzen
Deze lenzen gaan tegelijk verschillende focuspunten op het netvlies creëren ( ver- tussen- en nabijzicht). Diffractie is een principe waarbij de golven van licht van richting veranderen wanneer ze een obstakel ( een lens met een bepaalde vorm) of een kleine opening tegenkomen. Door het specifieke design van de lens kunnen bepaalde focuspunten op het netvlies geprojecteerd worden. Er worden tegelijk verschillende focuspunten op het netvlies geprojecteerd en de hersenen zullen er een bepaald beeld uitfilteren naarmate men ver- op tussenafstand of dichtbij wil kijken.
Dit wordt tot stand gebracht door zeer ingewikkelde optische principes (diffractie) en uitleg hierover zou ons te ver brengen in deze uiteenzetting. Het licht dat invalt in het oog wordt verdeeld tussen verschillende focuspunten.
Meestal wordt ongeveer de helft van het licht gebruikt om ver te kijken. Ongeveer 30 % wordt gebruikt om het beeld om te lezen te creëren en 20 % om het beeld voor tussenzicht te maken.
Dit maakt dat deze lens minder contrastrijke beelden geeft dan bv. een bril met dubbel zicht. Typisch vermelden patiënten dat ze bij het lezen meer licht nodig hebben dan vroeger. Gezien we tegenwoordig voor visuele activiteiten veel gebruik maken van schermen ( tablets, computer, GSM ) wordt dit verminderde contrast voor een groot deel gecompenseerd door de heldere beelden van deze toestellen. Wanneer men toch hinder ondervindt kan men dit compenseren door meer licht te gebruiken ( vb. leeslamp ) of tijdelijk een leesbril.
Diffractie wordt in deze lenzen gecreëerd door ringvormige gekartelde structuren op de anterieure zijde van de lens. Deze structuren geven echter aberraties of iets verminderde kwaliteit van de beelden. Vaak gaat het om het zien van ring- of stervormige structuren rond lichtbronnen. Vooral de eerste weken na de operaties kunnen deze duidelijke aanwezig zijn. Na een tijd worden de meeste mensen hier aan gewoon en is dit duidelijk minder storend. Dit noemt men neuroadaptatie.
Samenvattend boet men iets in aan fijnste kwaliteit van zicht om het significante voordeel van het kunnen kijken op verschillende afstanden in de plaats te krijgen. Bij een bril met dubbel zicht is dit niet anders en dient men ook bepaalde aberraties te aanvaarden.
Mensen met een zeer perfectionistische persoonlijkheid zijn misschien minder goede kandidaten voor deze lenzen. Ook mensen die voor hun beroep ( piloten, beroepschauffeurs, grafici, fotograaf etc. ) of hobby zeer strenge visuele eisen hebben zijn mindere kandidaten.
EDOF lenzen
EDOF staat voor ‘ enhanced depth of focus’. Deze lenzen situeren zich tussen de monofocale en trifocale lenzen. Ze beogen om naast vertezicht ook focus voor tussenzicht te geven. Een leesbril blijft dus nog altijd noodzakelijk. Het grote voordeel van deze lenzen is dat ze minder aberraties geven dan de lenzen die ver- tussenzicht en nabijzicht geven.
Deze lenzen bestaan in een diffractieve vorm waarbij er voor de EDOF lens minder ringen nodig zijn dan bij de trifocale lens. Hierdoor zijn de halo’s minder uitgesproken.
Ze bestaan ook in de refractieve vorm (Comfort lens). Deze lenzen werken wel een beetje zoals een bril met dubbel zicht en gaan verschillende brilsterkten in een enkele lens verwerken. Een deel van de lens wordt gebruikt om een beeld voor ver te projecteren en een ander segment om een beeld op tussenafstand. Zij maken dan geen gebruik van ringen en geven niet de typische halo’s zoals bij diffractieve lenzen. Heel soms kan een patiënt nog een beetje ‘ ontdubbeld’ beeld opmerken.
In onze huidige wereld met veel beeldschermwerk en kijken op het dashboard en GPS maken we meer gebruik van zicht op tussenafstand dan we soms zouden vermoeden.
Monovisie
Dit is een visuele toestand die soms bij de patiënt gecreëerd wordt na cataract – en refractieve heelkunde waarbij men 1 oog preferentieel ver laat kijken en 1 oog op tussenafstand of nabij.
Hierbij maakt men gebruik van de monofocale of EDOF lenzen zodat de visuele bijwerkingen beperkt blijven.
Dit is een compromis waarbij men iets aan scherpte voor ver opoffert om beter zicht voor nabij te krijgen. Men kan hier spreken ‘occasioneel leeszicht’ waarbij men nog beter op computer, GSM kijkt en ook grotere tekst kan lezen wanneer er voldoende licht is.
Voor het lezen van een boek en kleinere lettertypes blijft evenwel nog een leesbril noodzakelijk.
